Rozmowa z Tomaszem Lesnerem z Instytutu Inicjatyw Europejskich

– W 2017 roku Diecezja Pelplińska otrzymała od Ministerstwa Kultury dofinansowanie ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego na dwa projekty realizowane w mieście – rewaloryzacji barokowego zespołu parkowego – Ogrodów Biskupich – oraz utworzenia nowej instytucji kulturalno-edukacyjnej – KCK, czyli Kociewskiego Centrum Kultury. Rozmawiamy z panem Tomaszem Lesnerem z Instytutu Inicjatyw Europejskich, pełnomocnikiem biskupa pelplińskiego ds. projektów finansowywanych z funduszy UE. Panie Tomaszu, zaczynamy od prostego, ale podstawowego pytania – dlaczego Pelplin?

– Już sam fakt konieczności zadania takiego pytania potwierdza zasadność naszych działań – wiele osób w regionie, a tym więcej w Polsce, kojarzy Pelplin co najwyżej z „jakiś ważnym” kościołem, zupełnie nie zdając sobie sprawy z rangi tego miejsca. Tymczasem pelplińska Bazylika jest jednym z najwybitniejszych osiągnięć gotyku ceglanego w Polsce. Jej wnętrza wypełniają bezcenne dzieła barokowej sztuki sakralnej, nade wszystko ołtarz główny, największy w Polsce. Z kolei jej poddasze skrywa nieudostępniany do tej pory publiczności, a unikalny na skalę Europy zespół zabytków techniki z XVII w. Jednocześnie Pelplin to nie sama tylko Bazylika – stanowi ona główną, ale jednak tylko część całego pocysterskiego kompleksu klasztornego, jednego z lepiej zachowanych w Polsce – już w 2014 r. został on uznany Pomnikiem Historii Prezydenta RP. Do tego jeszcze w pobliskim Muzeum znajduje się bogata kolekcja kolejnych skarbów sztuki, głównie gotyckiej, oraz jedyny w Polsce egzemplarz Biblii Gutenberga.

Ośrodek z obiektem tej rangi ma potencjał, by stać się ważnym punktem na turystycznej mapie regionu i jako taki idealnie spełnia kryteria działań podejmowanych w ramach VIII osi priorytetowej Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego – „Ochrona dziedzictwa kulturowego i rozwój zasobów kultury”. Zwłaszcza, że stan wielu budynków składających się na cały kompleks jest w złym – lub bardzo złym – stanie technicznym. Sama Bazylika najpoważniejsze remonty przechodzi w ramach projektu rozpoczętego już w 2016 r., również dofinansowanego przez Ministerstwo ze środków Funduszu. Natomiast w ramach dwu projektów, o których tu rozmawiamy, sfinansowane zostaną gruntowny remont kilku innych zabytkowych – i nie tylko – obiektów na poklasztornych terenach, a także wspomniana już rewaloryzacja i publiczne udostępnienie Ogrodów Biskupich oraz powołanie KCK.

– Zatrzymajmy się przy KCK – czym ma być Kociewskie Centrum Kultury?

– Idea powołania KCK wzięła się z prostego faktu, że Pelplin rzeczywiście jest już od dawna autentycznym centrum lokalnej kultury. W opactwie i na ulicach miasta przez okrągły rok odbywa się cały wachlarz imprez kulturalnych, religijnych, czy sportowych – chyba nie ma miesiąca, by nie odbywała się choć jedna. Tymczasem Diecezja przygotowała spójną strategię rozwoju Pelplina jako ośrodka kultury i turystyki, w której KCK ma być tą właśnie instytucją, która odpowiada za koordynację wszystkich tych, szeroko zakrojonych działań. W tym celu stworzyć ma nową, uatrakcyjnioną i wzbogaconą ofertę kulturalno-edukacyjną, przeznaczoną zarówno dla turystów, jak i dla mieszkańców. Program obejmować ma między innymi: spacery po Opactwie wraz z przewodnikiem, warsztaty historyczne, warsztaty edukacyjno-artystyczne, zajęcia etnograficzne, warsztaty muzyczne, Klub Książki, konkursy wiedzy o Opactwie Cysterskim, Pelplinie i Kociewiu, cztery wystawy stałe.

Takie uatrakcyjnienie oferty turystycznej ma oczywiście ściągnąć do Pelplina więcej odwiedzających i tym samym również ułatwić kolejne inwestycje w ramach działań na rzecz ochrony i rozwoju dziedzictwa kulturowego tutejszego Opactwa Pocysterskiego. Jest to przecież proces w zasadzie niekończący się i wymagający ogromnych nakładów finansowych. Wypada tu podkreślić, że działania w zakresie renowacji dzieł sztuki, choć z mniejszym rozmachem, Diecezja wraz z Konserwatorem Wojewódzkim podejmowała już od wielu lat, jednak skala potrzeb jest wciąż bardzo duża.

– Projekt nosi nazwę „Utworzenie Kociewskiego Centrum Kultury – modernizacja i adaptacja zabytkowych budynków Opactwa Pocysterskiego w Pelplinie”. Proszę powiedzieć, które obiekty będą remontowane?

– Gruntownym remontom poddane zostaną aż trzy budynki – w tym dwa zabytkowe: Dom Bramny, którego główna, najstarsza część pochodzi jeszcze z XIV w., a w którym dziś mieści się Diecezjalne Centrum Informacji Turystycznej, instytucja obecnie odpowiedzialna za obsługę ruchu turystycznego na terenie Opactwa oraz XIX-wieczny Dom Sióstr. Paradoksalnie, najpilniejszej interwencji wymaga jednak trzeci z obiektów, wybudowana w latach 80. biblioteka – tu bowiem wzmocnienia wymaga cała konstrukcja budynku, czemu winne są tak usytuowanie bezpośrednio nad Wierzycą, jak zastosowane materiały i technologie. Budynek zostanie dodatkowo rozbudowany o klatkę schodową, wymienione będą instalacje sanitarna i elektryczna, a także posadzki, drzwi wewnętrzne i okna połaciowe. Zakres robót przy obiektach zabytkowych również jest bardzo szeroki – w obu budynkach remonty przejdą dachy i elewacje, w Domu Bramnym także wzmocnione zostaną stropy,  wymienione instalacje elektryczna i sanitarna, powstanie toaleta dostosowana do potrzeb osób niepełnosprawnych. Z kolei w Domu Sióstr przebudowie poddane będą dodatkowo wnętrza, między innymi wydzielona zostanie nowa klatka schodowa i nowe pokoje, pojawią się też nowe posadzki i drzwi. We wszystkich trzech budynkach zamontowane zostaną systemy antywłamaniowe i przeciwpożarowe.

Jeśli chodzi o prace budowlane, zwieńczy je zagospodarowanie terenu, w ramach którego powstanie 1000 m2 trawników, przy których pojawią się nowe ławki, donice, kosze na śmieci.

Obiektami tymi zarządzać będzie właśnie KCK – w dawnym Domu Sióstr powstanie Dom Artysty, a w bibliotece – Kociewskie Centrum Edukacji i Kultury (KCEK). Budynki stanowić będą doskonałe zaplecze lokalowe zarówno dla wszelkich wydarzeń kulturalnych, jak i stałych działań edukacyjnych KCK. Dodatkowo udostępniane będą również innym lokalnym organizacjom dla ich własnej działalności o charakterze kulturalno-edukacyjnym, co jest odpowiedzią na jeden z głównych wskazywanych przez nie problemów, z jakimi muszą się na co dzień borykać. Ma być więc KCK autentycznym animatorem kultury w Pelplinie, nie tylko zawiadując zasobami pocysterskiego kompleksu, ale i wspomagając rozwój innych lokalnych inicjatyw kulturalnych.

– Skąd czerpać informacje na temat dalszego rozwoju pelplińskich inicjatyw?

– Każdy z dofinansowanych projektów przewiduje także konkretne działania marketingowe. Między innymi każdy z nich posiada swoją stronę internetową, na której można znaleźć wszystkie szczegółowe informacje – o samym projekcie, o historii Pelplina, klasztoru i ich zabytków, a także o aktualnym stanie zaawansowania prac. Na stronie tej pojawią się również filmy, które w ramach działań promocyjnych powstaną – o historii pocysterskiego Opactwa, Ogrodach Biskupich, zabytkach Bazyliki.

– Dziękujemy za rozmowę.